مهارت های مورد نیاز آینده: این شغل ها تا ۱۰ سال آینده ناپدید می شوند؛ دانش آموزان امروز باید چه مهارت هایی یاد بگیرند؟
شاید همین الان که این متن را می خوانید، هوش مصنوعی در حال پیشنهاد دادن ویدیوی بعدی در اینستاگرام به شماست، یا دارد به سوالات شما در قالب یک چت بات پاسخ می دهد. تکنولوژی فقط یک سرگرمی نیست؛ در حال تغییر دادن سریع دنیای اطراف ما و از آن مهم تر، دنیای شغل ها است.مهارت های مورد نیاز آینده:
این سوال که «در آینده باید چه کاره شوم؟» برای دانش آموزان دوره اول متوسطه که کم کم به فکر انتخاب رشته نهم می افتند، همیشه پر از استرس بوده است. این یک اضطراب طبیعی است، اما حالا، با وجود هوش مصنوعی، این سوال جدی تر هم شده است. دانش آموزان می پرسند آیا شغلی که من امروز آرزویش را دارم، ۱۰ سال دیگر اصلاً وجود خواهد داشت؟
ما این دغدغه مهم و کاملا به جا را با جناب آقای نگارنده، مشاور با سابقه و متخصص دبیرستان دوره اول طاها، در میان گذاشتیم تا ببینیم دانش آموزان امروز دقیقا باید روی چه چیزی تمرکز کنند.
چرا می گوییم برخی شغل ها «در حال انقراض» هستند؟
وقتی از «شغل های در حال انقراض» حرف می زنیم، منظورمان این نیست که فردا صبح ربات ها جای همه ما را می گیرند. اما همانطور که گزارش های معتبر جهانی (مانند گزارش مجمع جهانی اقتصاد) نشان می دهد، هر کاری که تکراری، قابل پیش بینی و بر اساس قوانین ساده باشد، به احتمال زیاد توسط کامپیوترها و هوش مصنوعی انجام خواهد شد.
کارهایی مثل ورود داده های ساده، صندوق داری در فروشگاه ها، اپراتورهای تلفنی که فقط اطلاعات ثابت می دهند، یا حتی بخش هایی از حسابداری و ترجمه های ساده، به شدت در معرض خطر هستند. اما این به معنی کم شدن شغل نیست، بلکه به معنی تغییر ماهیت شغل هاست. دنیا به انسان های بیشتری نیاز خواهد داشت، اما به انسان هایی با مهارت های متفاوت.
آقای نگارنده: «نگران نباشید، آماده شوید!»
خبر خوب این است که به گفته آقای نگارنده، آینده برای کسانی که مهارت های درست را یاد بگیرند، بسیار روشن تر است.
«بسیاری از دانش آموزان و والدین نگران هستند.» آقای نگارنده توضیح می دهد: «آن ها می پرسند آیا باید فرزندم را فقط به سمت برنامه نویسی بفرستم؟ اما واقعیت این است که هوش مصنوعی حتی در حال نوشتن کد بهتر از انسان است. کلید موفقیت، یادگیری مهارت هایی است که هوش مصنوعی در آن ها ضعیف است: مهارت های انسانی.»
بر اساس توصیه های ایشان، ۳ مهارت کلیدی وجود دارد که هر دانش آموز دبیرستانی، صرف نظر از علاقه اش به ریاضی، علوم یا انسانی، باید از همین امروز روی آن ها سرمایه گذاری کند.
۱. مهارت حل مسئله خلاقانه
هوش مصنوعی می تواند به سرعت به سوالات ما پاسخ دهد، اما نمی تواند سوالات درست را بپرسد. هوش مصنوعی در واقع یک مقلد فوق العاده باهوش است؛ الگوهایی که قبلا دیده را تکرار می کند.
- هوش مصنوعی: در پیدا کردن الگوها و دادن جواب بر اساس داده های قبلی عالی است.
- انسان: در مواجهه با یک مشکل کاملاً جدید که قبلاً دیده نشده و هیچ داده ای از آن وجود ندارد، راه حل خلاقانه پیدا می کند.
توصیه آقای نگارنده: «در کلاس درس، فقط دنبال جواب آخر و فرمول نباشید. از معلم بپرسید “این مسئله از چه راه های دیگری هم حل می شود؟” یا “اگر صورت مسئله را کمی تغییر دهیم چه؟”. مثل یک کارآگاه فکر کنید نه مثل یک ماشین حساب. ذهن خود را به “جور دیگر فکر کردن” و “اتصال دادن چیزهای بی ربط به هم” عادت دهید.»
۲. هوش هیجانی و مهارت ارتباطی
مهم ترین مهارتی که کامپیوترها ندارند، «درک احساسات» و «همدلی» است. یک ربات نمی تواند به هم تیمی خود که ناامید شده انگیزه دهد، احساسات یک مشتری عصبانی را درک کند، زبان بدن یک فرد را بخواند، یا یک تیم را برای یک هدف مشترک رهبری کند.
- هوش مصنوعی: منطق محض است. احساسات را “شبیه سازی” می کند اما “حس” نمی کند.
- انسان: ترکیبی از منطق و احساسات است. می تواند اعتماد سازی کند و ارتباط عمیق بسازد.
توصیه آقای نگارنده: «کارهای گروهی در مدرسه را فوق العاده جدی بگیرید. این بهترین تمرین برای آینده شغلی دانش آموزان است. یاد بگیرید چطور نظر مخالف خود را مودبانه و محکم بیان کنید، چطور با دیگران هم فکری کنید، چطور شنونده خوبی باشید و چطور یک پروژه را با هم به نتیجه برسانید. این ها مهارت هایی هستند که در هیچ کتاب درسی پیدا نمی شوند.»
۳. یادگیری مادام العمر (کنجکاوی و انعطاف پذیری)
در گذشته، شما یک تخصص (مثل پزشکی یا مهندسی) را یاد می گرفتید و تا بازنشستگی از آن استفاده می کردید. اما امروز، سرعت تغییرات آنقدر زیاد است که مهم ترین مهارت، «توانایی یادگیری مهارت های جدید» است. شغلی که شما ۱۰ سال دیگر خواهید داشت، شاید امروز هنوز اختراع نشده باشد!
- هوش مصنوعی: دانشش محدود به داده هایی است که به آن داده شده.
- انسان: می تواند کنجکاو باشد، از شکست خوردن نترسد و تصمیم بگیرد که فردا یک چیز کاملاً جدید (مثل یک نرم افزار جدید یا یک زبان جدید) یاد بگیرد.
توصیه آقای نگارنده: «از دانش آموزانم می خواهم که فقط به کتاب های درسی نچسبند. باید تشنه یادگیری باشید. اگر به بازی سازی علاقه داری، همین امروز یک دوره آنلاین رایگان پیدا کن. اگر به گیاهان علاقه داری، در موردش مطالعه کن. باید یاد بگیرید که “خودتان” یاد بگیرید و از پرسیدن سوال خجالت نکشید.»
انتخاب رشته نهم: پس بالاخره ریاضی، تجربی یا انسانی؟
یک باور غلط وجود دارد که فقط رشته های ریاضی و تجربی به مهارت های مورد نیاز آینده مرتبط هستند.
آقای نگارنده این باور را رد می کند: «این بزرگترین اشتباه در مشاوره تحصیلی است. آینده به تمام رشته ها نیاز دارد، اما “نوع” آن فرق کرده است. ما به پزشک، وکیل، مهندس و هنرمند نیاز خواهیم داشت، اما پزشک، وکیل، مهندس و هنرمندی که بلد است از ابزارهای جدید استفاده کند:
- آینده رشته تجربی: یک پزشک باید بتواند با کمک هوش مصنوعی تصاویر MRI را تحلیل کند و با هوش هیجانی بالای خود به بیمارش آرامش دهد و بهترین برنامه درمانی را بچیند.
- آینده رشته انسانی: یک وکیل باید بتواند از هوش مصنوعی برای تحلیل هزاران پرونده استفاده کند و با خلاقیت، یک دفاعیه منحصر به فرد بنویسد که هوش مصنوعی قادر به آن نیست.
- آینده رشته ریاضی: یک مهندس باید بتواند با تیم های مختلف ارتباط بگیرد و راه حل های خلاقانه ای طراحی کند که ربات ها آن ها را بسازند.
- آینده رشته های فنی و هنری: یک گرافیست یا طراح باید بلد باشد از ابزارهای هوش مصنوعی برای ایده گرفتن استفاده کند اما “امضای” خلاقانه و انسانی خود را به اثر اضافه کند.
جمع بندی: آینده ترسناک نیست، متفاوت است
پیام نهایی آقای نگارنده به دانش آموزان دبیرستان طاها و همه دانش آموزان دوره اول این است:
«به جای ترسیدن از شغل های در حال انقراض، روی ساختن مهارت هایی تمرکز کنید که شما را “منحصر به فرد” و “غیر قابل جایگزین” می کند. کنجکاو باشید، خوب ارتباط برقرار کنید و یاد بگیرید که چطور خلاقانه فکر کنید. در این صورت، هوش مصنوعی رقیب شما نخواهد بود، بلکه یک “دستیار” قدرتمند برای شما خواهد شد تا کارهایتان را بهتر و سریع تر انجام دهید.»
